Xã Hoàng Hoa Thám trước cách mạng tháng Tám năm 1945 chưa có tên gọi. Nơi đây là vùng rừng núi hiểm trở thuộc địa phận xã Bắc An. Dân số chỉ có ít người Hoa, người Cao Lan, người Thanh Y, người Thổ… từ Lạng Sơn xuống sinh sống rải rác trong các sườn núi. Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, đồng bào Kinh ở các vùng đồng bằng tản cư, lánh nạn đến ở ngày càng đông. Các cơ quan của tỉnh và các đơn vị quân đội cùng sơ tán về thành lập khu căn cứ kháng chiến. Đến tháng 12/1947, tỉnh Quảng Yên quyết định thành lập xã mới, lấy tên là Hoàng Hoa Thám – tên vị lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa Yên Thế. Đến năm 1954, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, đồng bào tản cư lại trở về quê cũ; các cơ quan tỉnh, huyện cũng rút hết nên tỉnh Quảng Yên lại quyết định cắt một số thôn của xã Bắc An về xã Hoàng Hoa Thám. Các thôn của Hoàng Hoa Thám được đặt tên theo các khu rừng như Chòi Xoan, Chòi Mận, Đá Cối, Bãi Nghệ, Cổ Giồng, Đèo Mòi. Các thôn cũ của Bắc An cắt về là Đồng Châu, Thanh Mai. Đến năm 1955, khi tiến hành cải cách ruộng đất, tỉnh quyết định sát nhập thêm các thôn Hố Sếu, Đá Bạc, Hố Giải của xã Bắc An về xã Hoàng Hoa Thám. Từ đó đến nay, địa giới hành chính của xã ổn định. Sự ra đời cảu đơn vị hành chính xã Hoàng Hoa Thám là tiền đề để thành lập chi bộ. Theo quyết định của Huyện ủy, ngày 20/01/1948 chi bộ xã Hoàng Hoa Thám được thành lập tại thôn Chòi Xoan, nay thuộc xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
Nhưng những dấu tích lịch sử còn để lại cho thấy, Hoàng Hoa Thám là mảnh đất có từ rất lâu đời. Từ thời Trần cuối thế kỷ 13, mảnh đất này đã in dấu ấn là trung tâm của các hoạt động Phật giáo. Vào thời kỳ này, chùa Thanh Mai được xây dựng, chùa là nơi thờ thiền sư Pháp Loa – vị tổ thứ hai của thiền phái Trúc Lâm tam tổ Việt Nam. Ngoài ra trên địa bàn xã thời bấy giờ còn có các chùa như chùa Hố Bắc, Cửa Đình, Hố Cua, Hố Đình, Hố Giải. Trên núi Báo Đức nằm tại cao điểm 386 có dấu ấn phần mộ của Nguyễn Phi Khanh – thân phụ của Nguyễn Trãi - danh nhân văn hóa thế giới, anh hùng dân tộc thế kỷ 15.
Trải qua những thăng trầm của lịch sử, mảnh đất này đã để lại những nét văn hóa hết sức đặc sắc. người dân nơi đây đã biết phát huy truyền thống của vùng đất lịch sử, luôn đoàn kết một lòng chống thiên tai, địch họa để bảo vệ cuộc sống.
Ngày nay, Hoàng Hoa Thám là một xã miền núi, vùng sâu vùng xa nằm ở phí bắc, đông-bắc của huyện Chí Linh và tỉnh Hải Dương với diện tích tự nhiên 2815ha . Phía Bắc giáp huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. Phía Đông giáp huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. Phía Tây Nam, Tây Bắc giáp xã Bắc An, phía Nam giáp phường Bến Tắm, Chí Linh. Xã có cột mốc phân chia ranh giới ba tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Quảng Ninh ở khu Cổ Giồng tại cao điểm 297.
Diện tích tự nhiên của xã chủ yếu là đồi núi, ao hồ, đập. diện tích canh tác có 253ha; trong đố đất chuyên cấy lúa 116,4ha; đất chuyên mầu 71ha; diện tích cây ăn quả 290ha; diện tích đất thổ cư 103ha. Hoàng Hoa Thám có bốn con đường mòn chiến lược xuyên rừng di các tỉnh Bắc Giang, Quảng Ninh. Đó là con đường Đèo Trê, Tam Ban đi Bắc Giang, đường Cổ Giồng, Dốc Đất đi Quảng Ninh. Trục đường chính nói liền trung tâm xã với đường 18 là đường 185.
Trước năm 2019, xã có 7 thôn gồm: Đồng Châu, Thanh Mai, Đá Bạc 1, Đá Bạc 2, Hố Giải, Hố Sếu, Tân Lập. Năm 2019 thực hiện Nghị quyết số 01/2019/NQ-HĐND tỉnh Hải Dương ngày 23/4/2019 về sắp xếp, sát nhập, chi tách các thôn, KDC thành lập các thôn mới, KDC mới trên địa bàn tỉnh, xã Hoàng Hoa Thám thành lập thôn Đá Bạc trên cơ sở nhập toàn bộ 418ha diện tích tự nhiên, 82 hộ gia đình, 325 nhân khẩu của thôn Đá Bạc 1 với thôn Đá Bạc 2 có diện tích đất tự nhiên 248ha, 74 hộ gia đình, 311 nhân khẩu. sau khi thành lập thôn Đá Bạc, xã Hoàng Hoa Thám có 6 thôn: : Đồng Châu, Thanh Mai, Đá Bạc, Hố Giải, Hố Sếu, Tân Lập. Tuy chính thức được thành lập đơn vị hành chính sau Cách mạng Tháng Tám nhưng vùng đất này có những nét hết sức đặc trưng về điều kiện tự nhiên và các sự kiện lịch sử gắn bó hữu cơ với quá trình đấu tranh cách mạng giành và giữ chính quyền của cả nước nói chung và của Đảng bộ và nhân dân Chí Linh nói riêng.
Nhân dân Hoàng Hoa Thám đoàn kết, hiếu học, cần cù, chịu khó, sáng tạo trong lao động sản xuất, anh dũng trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, có truyền thống văn hoá tốt đẹp được lưu truyền qua các thời kỳ cách mạng. Đảng bộ xã đã qua 22 kỳ đại hội với các Nghị quyết, nhất là nghị quyết Đại hội lần thứ XXII, Đảng bộ xã Hoàng Hoa Thám đã xác định hướng đi với mục tiêu xây dựng xã Hoàng Hoa Thám giàu mạnh, văn minh. Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Thành Uỷ - HĐND - UBND Thành phố Chí Linh, Đảng bộ và nhân dân Hoàng Hoa Thám đã khắc phục khó khăn, không ngừng phấn đấu, nỗ lực vươn lên giành nhiều thành tựu. Công tác quản lý đô thị và xây dựng kết cấu hạ tầng, công trình phúc lợi được quan tâm và có chuyển biến mạnh mẽ; Đời sống kinh tế, văn hoá của nhân dân ngày càng nâng cao; An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; Sự nghiệp giáo dục được quan tâm đầu tư. Từ một Chi bộ chỉ có 7 đảng viên những ngày đầu mới thành lập, đến nay qua 22 kỳ đại hội, Đảng bộ xã có gần 168 đảng viên sinh hoạt tại 10 chi bộ, trong đó 6 chi bộ khối nông thôn, 02 chi bộ khối giáo dục, 01 chi bộ dân quân cơ động và 01 chi bộ công an.
Trong suốt chiề u dài lịch sử, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng bộ đã thể hiện được phẩm chất tiên phong cách mạng, kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, kiên cường trước mọi thử thách, dũng cảm trong chiến đấu, sáng tạo trong lao động, mẫu mực về đạo đức, lối sống, được nhân dân tin yêu, quý trọng. Cán bộ, Đảng viên và nhân dân trong xã không ngừng phát huy những kết quả đã đạt được, cùng hoà nhập với sự phát triển chung của tỉnh, góp phần xây dựng thành phố Chí Linh xanh – thông minh – thân thiện – an toàn. Với quyết tâm mới, khí thế mới, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Hoàng Hoa Thám nhất định sẽ lập được nhiều thành tích mới, toàn diện hơn trên chặng đường tiếp theo.
